قید کلمه‌ای است که مضمون جمله یا فعل یا صفت یا قید یا گروه وصفی یا قیدی یا فعلی و یا هر کلمه دیگری به جز اسم و جانشین اسم را مقید می‌کند و چیزی به معنای آن می‌افزاید.
مثال: خوشبختانه معلم ما مهربان است.
او بسیار تند رانندگی می‌کند.
لباسش خیلی خیلی قشنگ بود.
اقسام قید
قید را به شیو‌ه‌های مختلفی می‌توان دسته‌بندی کرد که در این مقاله به آن می‌پردازیم.
قیدهایی که متمم را مقید می‌کند
این قیدها عبارتند از «مثلاً»، «فقط» و «تقریباً»
مثال: مثلاً در خانه بمان.
فقط در خانه می‌توانستیم بمانیم.
قیدهایی که جمله را مقید می‌کند
برخی از قیدهایی که جمله را مقید می‌سازد عبارتست از؛ «ظاهراً»، «بی‌شک»، «بی‌گمان»، «بی‌تردید»، «لامحال»، «شاید»، «مگر» و …
قید مکان
اینجا، آنجا، دور، نزدیک، پیش، جلو، عقب و …
قید جهت
شرقی، غربی، شمالی، جنوبی، از شمال، به جنوب، به‌طرف جنوب و …
قید زمان
امروز، فردا، دیروز، هرچه‌زودتر، هرچه‌دیرتر، هرگز، قبلاً، بعداً، فوراً و …
قید اختصار
خلاصه، باری، الغرض و …
قید چگونگی و حالت
ظاهراً، خوب، بد، شتابان، آرام، عاقلانه، دیوانه‌وار و …
قید مقدار
کاملاً، بسیار کم، اندک، خیلی، این‌قدر، این‌همه و …
قید نفی
نه، هیچ، هرگز، اصلاً
قید شک
شاید، گویا، گویی، مثل اینکه، باید و …
قید علت
چرا، به‌چه‌علت، به‌چه‌دلیل
قید انحصار
فقط، تنها، منحصراً
ما در سایت ویراستار، نرم‌افزاری را ساخته‌ایم که به شما کمک می‌کند، در مدت زمان بسیار کوتاهی و به صورت خودکار تمام نیم‌فاصله‌های متن‌ها را در نرم‌افزار ورد اصلاح کنید. برای آشنایی بیشتر با این نرم‌افزار به صفحه برنامه ویرایش متن فارسی مراجعه کنید.
ساختمان قید چند نوع است؟
می‌توانیم قید را از نظر ساخت به چهار نوع ساده، مشتق، مرکب و مشتق – مرکب تقسیم کنیم.
قید ساده
هر قید ساده یک تکواژ آزاد دارد؛ یعنی تنها از یک جزء معنی‌دار تشکیل شده است. کلماتی مانند خوب، بد، کم، زیاد و … قید ساده هستند.
قید مشتق
قیدهای مشتق از ترکیب یک جزء معنی‌دار و یک یا چند تکواژ وابسته تشکیل شده است. مثل ترکیب اسم + پسوند «گین» یا «انه»
مثال: اندوهگین، غمگین، شبانه، دزدانه
قید مرکب
قیدهای مرکب از دو جزء معنی‌دار ساخته می‌شوند؛ مثل کلمات زیر:
مثال: نرم‌نرم، هرگاه، بدحال
قید مشتق – مرکب
قیدهای مشتق مرکب از یک با چند جزءمعنی‌دار و یک یا چند جزء بی معنی ساخته می‌شود. مانند؛
مثال: دیر و زود، هفت‌ساله، نرم و روان، وقت و بی‌وقت
گروه قیدی چیست؟
گروه قیدی، بخشی از جمله است که فعل به آن نیازمند نیست و حتی می‌تواند از جمله حذف شود. گروه قیدی را می‌توان به دو بخش گروه قیدهای نشانه‌دار و گروه قیدهای بی‌نشانه تقسیم کرد.
گروه قیدهای نشانه دار
قیدهای نشانه‌دار به‌راحتی شناسایی می‌شوند زیرا هر کدام یک نشانه به‌خصوص دارند. این این موارد دقت کنید؛
- کلمات تنوین‌دارعربی
تمام کلمات تنوین‌دار عربی که در جملات فارسی به کار می‌روند، نقش قید دارند.
مثال: تقریباً، ظاهراً، کاملاً، مثلاً، اتفاقاً، اولاً، رسماً، ثانیاً، احتراماً
- حرف اضافه + اسم
روی میز، به کتابخانه، با عجله
- کلمات مکرر
کلمات مکرر یعنی تکرار یک کلمه بدون آنکه چیزی بین آنها فاصله انداخته باشد.
مثال: رفته‌رفته، نم‌نم، اندک، اندک
گروه قیدهای بی‌نشانه
قیدهای بی‌نشانه قیدهایی هستند که در ظاهر آن نشانه‌ای به کار نرفته است و اقسامی دارد که عبارتند از؛
- قیدهای مختص
قیدهای مختص کلماتی هستند که همیشه در نقش قیدی به کار می‌روند ولی نشانه‌ای ندارند.
مثال: ناگهان، گاه، گاهی، هرگز، همواره، فی‌البداهه، سپس، حتی‌المقدور و ...
- قیدهای مشترک با اسم
قیدهای مشترک با اسم قیدی هستند که اغلب در نقش‌های اسمی به کار می‌روند و گاهی هم نقش قیدی می‌پذیرند.
مثل: مکان، زمان، دیروز، دیشب، موقع، فردا، پس‌فردا، هنگام، جلو، عقب، دقیقه، ثانیه، بهار، تابستان
در جمله دیروز دیر به مدرسه رسیدم، دیروز هم نقش قیدی دارد و هم نهاد و نقش اسمی پذیرفته است.
- قیدهای مشترک با صفت
قیدهای مشترک با صفت، مانند مورد قبلی هستند با این تفاوت که میان قید و صدف مشترک شده‌اند.
مثال: شجاعانه، دیوانه، کوتاه، بلند، نزدیک، دور، خوش، زیبا، بد، آهسته، ملایم، تند، دیوانه‌وار، سخت، پر، شاد، زود
در جمله او صورت زشتی دارد. کلمه صورت هم صفت و هم قید قرار گرفته است.
امیدوارم که این مطلب برایتان مفید بوده باشد. در صورتی که هنوز در رابطه با قید در زبان فارسی برایتان سوالی باقیمانده، می‌توانید در پایین همین صفحه، دیدگاه خود را قرار دهید تا به سوالات شما پاسخ بدهیم. در غیر این صورت می‌توانید مباحث بعدی از سری مطالب آموزش کامل دستور زبان فارسی را مطالعه کنید.
