صفت‌های شمارشی هم یکی از پرکاربردترین انواع صفت هستند. ما در سایت ویراستار سعی کرده‌ایم نکات کاملی از دستور زبان فارسی را دربراه صفت‌های شمارشی برای شما جمع‌آوری کنیم. لطفا با ما همراه باشید.
صفت شمارشی چیست؟
صفت‌های شمارشی صفت‌هایی هستند که درباره شمار موصوف یا معدود خود اطلاعاتی به مخاطب می‌دهند. به مثال‌های زیر دقت کنید:
دومین کلاسی که داشتم تمام شد.
چهار پرتقال را یکجا خوردم.
در هفته دوم از کاری که انجام می‌دادم خسته شدم.
انواع صفت‌های شمارشی
همانطوری که در مثال‌ها هم مشاهدده می‌کنید، صفت های شمارشی به چند شکل به کار می‌روند که در ادامه یک‌به‌یک آنها را با مثال برای شما توضیح خواهیم داد.
۱- صفت شمارشی اصلی
به یاد دارید که در سال‌های اولیه ابتدایی چطور اعداد را به حروف می‌نوشتیم؟
یک، دو، سه، چهار.......، ده، بیست، سی...، صد، دویست، سیصد و ...
اینها همان اعداد اصلی هستند که بدون پسوند یا پیشوند به کار می‌روند و تعداد معدود خود را مشخص می‌کنند. به مثال زیر دقت کنید:
سه خرگوش در قفس بودند.
صد گردو را از درخت چیدیم.
بیست خودکار و چهل دفتر را به ده کودک بدسرپرست هدیه کردیم.
با واو عطف هم می‌توانید اعداد بیشتری را با هم ترکیب کنید.
صد و پنجاه و دو درخت تازه کاشتیم.
بیست بار به تو زنگ زدم و جواب ندادی.
از روی سی و سه پله با اسکیت پریدم.
ساختمان صفت‌های شمارشی اصلی
صفت‌های شمارشی اصلی را از نظر ساختمان به دو گروه تقسیم کرد؛ اعداد ساده و اعداد مرکب. توضیحات بیشتر را در ادامه مطالعه کنید.
۱- اعداد ساده
ساختمان عددهای ساده از یک جزء تشکیل شده است و دیگر قابل تجزیه و تفکیک نیست.
یک، دو، سه، چهار و ..
2- اعداد مرکب
ساختمان عددهای ساده از دو یا چند جزء تشکیل شده است و تجزیه و تفکیک هستند.
چهارصد، دویست، پنج‌هزار، چهارصدهزار و ...
یکی از نکات مهم درباره اعداد مرکب است که بدانید برخی از این صفت‌ها با ترکیب عدد و ممیز ساخته می‌شوند. ممیزها اخم‌هایی هستند که وابسته عدد هستن و برای مشخص کردن واحد، اندازه یا وزن آنها به کار می‌روند و معنای معدود را روشن‌تر می‌کنند.
سه طاقه پارچه خریدم.
از روی پنج تا پله سُر خوردم.
هشتاد دستگاه خودرو برای تحویل آماده شده است.
2- صفت شمارشی ترتیبی
وقتی عددهای اصلی به پسوند‌های -ُم و -ُمین ترکیب بشوند، صفت شمارشی ترتیبی می‌سازند. این صفت‌ها به ترتیب و ردیف معدودهای خود اشاره دارند.
دهمین بار، کلاس چهارم، ردیف بیست و یکم، قفسه پانزدهم، ششمین پنجره
یک نکته درباره ترکیب صفت‌های شمارش ترتیبی با موصوف خود
اگر دقت کرده باشید متوجه می‌شوید که وقتی عدد با پسوند -ُم ترکیب می‌شود؛ پس از موصوف خود می‌آید. اما اگر با -ُمین ترکیب شود باید پیش از آن بیاید.
یکی از اشتباهات رایج در نرم افزار ورد، عدم استفاده از نیم فاصله و یا وفور غلط‌های املایی است. ما در سایت ویراستار نرم‌افزاری تهیه کرده‌ایم که مشکلات نیم فاصله در ورد را به صورت خودکار و در کمتر از چند دقیقه برطرف می‌کند. برای آشنایی بیشتر به صفحه برنامه ویرایش متن فارسی مراجعه کنید.
3- صفت شمارشی کسری
با اعداد کسری می‌توان معنای یک یا چند جز از یک یا چند جزءِ واحد را به مخاطب منتقل کرد.
یک‌سوم از کیک به من رسید.
دو‌سومِ راه مانده تا برسیم.
روزی یک‌دوم از این قرص را مصرف کنید.
برای خواندن این اعداد ابتدا عدد صورت کسر و سپس عدد مخرج را می‌خوانیم و به آخر آن -ُم را اضافه می‌کنیم. هخمچنین باید دقت داشته باشید که صفت شمارشی کسری همیشه پس از موصوف خود می‌آیند.
3- صفت شمارشی توزیعی
به کار رفتن مکرر اعداد اصلی در کنار هم،اعداد شمارشی توزیعی را می‌سازند. برای درک بهتر مثال زیر را بخوانید؛
سه به سه روبروی هم بایستید.
دو دو بسته‌ها را توی یک پلاستیک بگذارید.
شصتا شصتا بسته‌بندی کنید.
در این مطلب به طور کامل با فعل و انواع آن در زبان فارسی آشنا شدیم. این مقاله در ادامه سری مقالات آموزش دستور زبان فارسی از پایه نوشته شده است که می‌توانید مطالب دیگر آن را نیز مطالعه کنید. همچنین اگر سوالی در مورد این مقاله دارید در قسمت نظرات آن را برایمان بنویسید و به بهبود مقالات ما کمک کنید.
